# Liturgical Latin - Lesson 23 # by Wilfrid Diamond, 1941 # Version 1.0 by Paul Denisowski (paul@denisowski.org) prior : former primus : first intérior : inner íntimus : inmost citérior : on this side cítimus : near ultérior : farther últimus : farthest própior : nearer próximus : nearest detérior : inferior detérrimus : worst pótior : preferable potíssimus : most preferable postérior : later postrémus : latest, last extérior : outer extrémus : outermost éxtimus : outermost inférior : lower ínfimus : lowest imus : lowest supérior : higher suprémus : highest summus : highest vetus : old vetérrimus : oldest novus : new novíssimus : newest fidus : faithful fidíssimus : most faithful sacer : sacred sacérrimus : most sacred falsus : false falsíssimus : most false senex : old sénior : older júvenis : young júnior : younger salutáris : wholesome salutárior : more wholesome ingens : great ingéntior : greater álacer : lively alácrior : more lively exsultáre : to be glad laetor, laetári, laetátus sum : be glad, rejoice mórior, mori, mórtuus sum : die dóminor : have dominion over órior, ortus sum : rise respóndeo, respónsi, respónsum : reply rédimo, redémi, redémptum : redeem péndeo, pepéndi : hang extérreo, extérrui, extérritum : terrify surgo, súrgere, surréxi, surréctum : rise resúrgo : rise descéndo, descéndere, descéndi : descend accédo, accéssi, accéssum : approach revólvo, revólvi, revolútum : roll back sédeo, sedére, sedi, sessum : sit respício, respéxi, respéctum : look back sto, stare, steti, statum : stand fero, ferre, tuli, latum : take away tollo, tóllere, sústuli, sublátum : take away, bear hence quaero, quaérere, quasívi, quaesítum : seek pono, pónere, pósui, pósitum : place, lay sudárium : cloth, napkin caput, cápitis : head aspéctus, us : countenance lapis, lápidis : stone sábbata, órum : Sabbath valde mane : very early in the morning alter, áltera, álterum : other plorans : weeping lignum : cross sepúlchrum : tomb mors, mortis : death jam non : no more quod enim : for in that quod autem : but in that semel : once ultra non : no more néscio : I do not know valde : exceedingly, very ubi : where quia : that nix, nivis : snow velut : as if fulgur, fúlguris : lightning albus : white vestiméntum : garment monuméntum : sepulchre sol, solis : sun jam : already quippe : indeed, certainly victor rex : conquering king mane prima sábbati : early the first day of the week appáreo, appárui, appáritum : appear ejício, ejéci, ejéctum : cast out quia ego ipse sum : that it is I myself desídero : I desire invénio, invéni, invéntum : find ambuláre : to walk ambulántes : as ye walk jungo, junxi, junctum : join ad credéndum : to believe curro, cucúrri, cursum : run loquor, loqui, locútus sum : speak praecédo, praecéssi, praecéssum : go before ille álius : that other ne agnóscerent : that they should not know íncrepo : rebuke téneo, tenére, ténui, tentum : hold cónfero, cóntuili, collátum : make, compare fidélis : faithful, believing eo, ire, ivi, itum : go ibat : went fixúra : perforation, piercing, opening spes, spei : hope primo : at first, first daemónium : devil ardens : burning tardus : slow stultus : foolish vere : indeed, truly locum : place Simon, Simónis : Simon simul : together clavus : nail ibi : there óculus : eye in Galilaéam : into Galilee cítius : more quickly pes, pedis : foot sermo, sermónis : discourse Dómino viso : they had seen the Lord gavísi sunt : rejoiced ad ínvicem : with one another Thoma : Thomas misi : I put dígitus : finger # end